Raport z warsztatów partycypacyjnych „Jedyne takie kino” 6 sierpnia 2013
Warsztaty partycypacyjne zgromadziły architektów 5 koncepcji modernizacji kina, które zostały wyłonione spośród 28 prac nadesłanych w pierwszym etapie konkursu „Jedyne takie kino” oraz użytkowników kina, mieszkańców Góry Kalwarii w rożnym wieku i reprezentujących różne oczekiwania wobec przyszłego funkcjonowania obiektu. Celem warsztatów było stworzenie ram dialogu obu tych grup: architektów i użytkowników, tak, aby ostateczne projekty w jak największym stopniu odpowiadały potrzebom lokalnej społeczności. W warsztatach wzięło udział 13 architektów i 24 mieszkańców. Warsztat trwał 3,5 godziny i składał się z następujących etapów:
- diagnozy – poszukiwania odpowiedzi na pytanie, czym jest kino dla lokalnej społeczności i jak funkcjonuje na mapie Góry Kalwarii dzisiaj?
- konstrukcji profili użytkowników – określenia, kto i w jaki sposób będzie korzystał z kina?
- stworzenia wytycznych do przestrzennej aranżacji wnętrza budynku i jego najbliższego otoczenia.
Warsztaty poprowadziła moderatorka doświadczona w realizacji procesów konsultacji społecznych – Monika Komorowska. Uczestnicy warsztatu zostali podzieleni na 4 zespoły. Architekci nie pracowali w składzie, w jakim brali udział w konkursie, a zostali przemieszani pomiędzy zespołami. Mieszkańcy uczestniczący w warsztatach zostali przydzieleni do grup w taki sposób, żeby w każdej znalazł się przedstawiciel reprezentujący różne grupy wiekowe i doświadczenie.
Diagnoza
Etap wstępny warsztatu miał na celu stworzenie mentalnej mapy funkcjonowania kina w Górze Kalwarii. Uczestnicy poszukiwali odpowiedzi na pytania:
Kto korzysta z kina?,
Czym jest kino dla miasta?,
Jakie są inne, oprócz kina, ważne miejsca kulturalne na mapie Góry Kalwarii?,
Jakie skojarzenia u uczestników warsztatu budzi kino?
W dyskusji uczestników powtarzało się, że kino jest jednym z nielicznych miejsc kultury w mieście, które ma wiernych odbiorców – kinomanów, ale także ludzi korzystających z oferty Ośrodka Kultury realizowanych w tym miejscu – teatr, koncerty, warsztaty i zajęcia różnego typu. Szczególnie chętnie to miejsce jest odwiedzane przez seniorów, którzy przychodzą tu na zajęcia Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Skojarzenia z tym miejscem to często hasło: „retro”, które z jednej strony budzi sentyment i jest kojarzone z długa tradycją kina, a z drugiej z trudnościami, jakie rodzi realizacja w tym obiekcie różnych zadań Ośrodka Kultury w tym przestarzałym funkcjonalnie obiekcie. Analizując mapę Góry Kalwarii uczestnicy warsztatów odkryli, że kino leży na ‘kulturalnej osi miasta” obok: ratusza, kościoła, „Pałacu Biskupiego” z przeznaczeniem na przyszłą bibliotekę, nowej siedziby Ośrodka Kultury ośrodka kultury, oraz szkół.
Profile użytkowników
Każda z grup została poproszona o stworzenie charakterystyki potencjalnych przyszłych użytkowników kina. Kiedy zespoły prezentowały wyniki swoich prac pozostali użytkownicy mogli dodawać swoje spostrzeżenia.
Rodzice, małe dzieci i młodsza młodzież
Zdaniem uczestników warsztatów w Kinie „Uciecha” trudno będzie odpowiedzieć na potrzeby najmłodszych. Tej grupie będzie dedykowana nowa siedziba domu kultury. W kinie powinny zostać utrzymane aktywności dla dzieci takie jak: weekendowe poranki filmowe, czytanie bajek i zajęcia plastyczne. Małe dzieci wraz z rodzicami i młodsza młodzież będą okazjonalnymi użytkownikami, a obiekt powinien być dedykowany innym grupom. Użytkowników.
Młodzież i studenci
Kino będzie ważnym miejscem dla tej grupy użytkowników. Aktywności dedykowane studentom powinny odbywać się w godzinach wieczornych, ponieważ, ze względu na dojazdy na uczelnie do Warszawy – mają oni ograniczone zasoby czasowe. Młodzi uczestnicy warsztatów widzieliby tu miejsce „wielowymiarowe”, „niesztampowe” i „współtworzone przez młodych”. Jako przykład miejsca, które dobrze funkcjonuje w ten sposób podano klasztor w Lubiążu . Młodzi ludzie w Górze Kalwarii dotkliwie odczuwają brak przestrzeni, w której mogliby się spotykać. Zmodernizowane kino ma szansę zapełnić tę lukę. Szczególną grupą odbiorców będzie młodzież zaangażowana w wolontariat. Przedstawiciele wolontariuszy, bardzo chcieliby móc funkcjonować w nowych wnętrzach kina – „mieć trochę przestrzeni magazynowej, ale także miejsca na ogłoszenia, wystawy – nie musi to być wydzielone pomieszczenia, a możliwość wykorzystania przestrzeni wspólnej od czasu do czasu”.
Dorośli 30- 50 lat
Bardzo wymagający odbiorcy ze względu na ograniczoną ilość czasu wolnego (dojazdy do pracy do Warszawy). Zdaniem uczestników warsztatów do tej grupy można dotrzeć poprzez właściwie sprofilowane wydarzenia np. poprzez festiwale filmowe organizowane także latem w plenerze.
Seniorzy
Uczestnicy warsztatów chcieliby, aby w odnowionym obiekcie nadal funkcjonował Uniwersytet Trzeciego Wieku oraz odbywały się różne aktywności – pokazy i zajęcia teatralne, wystawy, tematyczne pokazy filmowe, wystawy, wieczorki poezji, a kawiarnia, która tu powstanie była miejscem do gry w szachy i inne gry (karty, gry planszowe) i wieczorków tanecznych z muzyką lat 60tych i 70-tych,
Wytyczne do przestrzennej aranżacji wnętrza kina i jego otoczenia
Uczestnicy warsztatów w grupach stworzyli wytyczne do projektów architektonicznych., które zostały zebrane i omówione na forum wyłania się z nich charakterystyka „Kina Uciecha” odpowiadającego na potrzeby użytkowników.
„Miejsce spotkań”
Stworzenie w kinie, na parterze kawiarni, która stanie się prawdziwym miejscem spotkań lokalnej społeczności. Uczestnicy warsztatów podkreślili, że powinno być to miejsce niekomercyjne, takie w, którym „każdy, może przyjść i posiedzieć”. To powinna być przestrzeń neutralna, gdzie mogą się spotykać różnorodne grupy, formalne i nieformalne. W związku z tym ceny tu muszą być bardzo niskie, a także powinna być opcja kawy/herbaty z automatu. Kawiarnia powinna latem korzystać z przestrzeni przed kinem zaaranżowanej w postaci skweru.
Przestrzeń elastyczna
W dyskusji o preferowanych przez przyszłych użytkowników rozwiązaniach wracał problem zbyt małego metrażu do zaspokojenia wszystkich potrzeb, także tych związanych z magazynowaniem, ale przede wszystkim potrzeb związanych z współistnieniem w Kinie „Uciecha” różnych grup i aktywności (m.in. kino, teatr, muzyka, spotkania młodzieży) w związku z tym aranżacja przestrzeni powinna być możliwie elastyczna. Sala kinowa powinna łatwo dać się zmieniać i aranżować do różnych potrzeb. Tradycyjne kinowe fotele, powinny być zastąpione innym- mobilnym rozwiązaniem. Tu jedna z mieszkanek powiedziała, że taka sala kinowa jest również bardzo atrakcyjna, ponieważ można byłoby tu oglądać filmy w niekonwencjonalny sposób – np. na leżąco.
Podczas warsztatów uczestnicy odkryli dla projektu modernizacji – strych, który nie był wymieniany, jako przedmiot opracowania w ogłoszeniu o konkursie. To duża przestrzeń nad salą kinową, która mogłaby się stać bardzo przydatna dla pomieszczenia bogatego programu funkcjonalnego kina w nowej odsłonie, jednak szanse na jej wykorzystanie wymagają ekspertyz technicznych. Na etapie konkursu, który jest konkursem koncepcyjnym uczestnicy mają dowolność w przedstawieniu swoich propozycji, mogą oni zatem uwzględnić również strych.
Rozwiązania przestrzenne zmodernizowanego obiektu powinny być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Pani Dyrektor Beata Polaczyńska podkreśliła, że w związku z małym metrażem Ośrodek Kultury i jego użytkownicy musieli przywyknąć do „upychania” i „ścisku”, ale być może w przyszłości kino „Uciecha” nie będzie musiało mieścić wszystkich funkcji, ponieważ lokalne władze chcą przystosować do potrzeb życia kulturalnego Góry Kalwarii kolejne obiekty (w dalszej perspektywie czasowej w Pałacu Biskupim ma się znaleźć nowa siedziba biblioteki i przestrzeń dedykowana wystawom) W związku z tym nie chciałaby narzucać architektom tworzenia miejsca, w którym musi się zmieścić „wszystko”.
Kino Uciecha na mapie Góry Kalwarii
Odkryta przez uczestników warsztatów na etapie diagnozy „oś kultury” zachęciła do myślenia o przemianie kina „Uciecha” w szerszym kontekście przestrzennym – stworzeniu bulwaru, który łączyłby ważne miejsca kulturalne. Kino Uciecha mogłoby stać się impulsem do stworzenia ważnej przestrzeni publicznej, której brak jest odczuwany przez mieszkańców. Przed kinem powinien zostać zaaranżowany skwer z ławkami, zielenią i miejscem na koncerty, wystawy, pokazy kina plenerowego. Na pewno najchętniej z tej przestrzeni, korzystaliby uczniowie, którzy są bezpośrednimi sąsiadami kina – wejścia do kina i szkoły są bardzo blisko. Uczniowie i mieszkańcy zauważyli, że ta przestrzeń mogłaby funkcjonować na zasadzie miejsca spotkań „spotykamy się pod kinem”. Podkreślili, że aktualnie odczuwają brak takiej przestrzeni, miejsca, gdzie mogą zaczekać na seans, a po nim chwilę posiedzieć na zewnątrz i porozmawiać o tym, co widzieli, czy bez korzystania z kina „po prostu kulturalnie sobie posiedzieć”.
Przed kinem powinien znaleźć się też „porządny parking rowerowy”.
Charakterystycznym i bardzo rozpoznawalnym elementem kina jest wystrój retro. Uczestnicy warsztatów podkreślili, że bywają nim zmęczeni, często kojarzy się im on z niefunkcjonalnymi rozwiązaniami, jednak chcieliby w nowym projekcie zachowania jego elementów np. stare piece, a także wykorzystania inspiracji nim w aranżacji otoczenia kina w sposób niedosłowny.
Podsumowanie
Zdaniem uczestników warsztatów w Kinie „Uciecha” powinno bić serce miasta. Powinno to być centrum społeczno-kulturalne Góry Kalwarii, lokalna społeczność bardzo potrzebuje dostępnego dla wszystkich miejsca spotkań, aby kino tak funkcjonowało w przyszłości oprócz odpowiedniej przestrzeni musi być również miejscem tanim, niekomercyjnym (ceny biletów i ceny w kawiarni). Tradycja tego miejsca powinna być kontynuowana np. poprzez rodzinne poranki filmowe.
Kino powinno zachować elementy retro w wystroju, ale charakteryzować się nowoczesnymi rozwiązaniami funkcjonalnymi, zapewniającymi jak największy komfort korzystania z obiektu przyszłym użytkownikom.
Wiele ze zgłaszanych uwag miało charakter ogólny i bardziej niż do kwestii funkcjonalno-przestrzennych, z którą mierzą się w konkursie architekci, dotyczyło kwestii organizacyjnych. Ta wiedza jednak również przyda się architektom, którzy poprzez swoje propozycje stworzą ramy przestrzenne przyszłego funkcjonowania budynku.
Opracowała na podstawie wyników warsztatów: Monika Komorowska